جیرفت از نگاه گردشگری

این روزها همه جیرفت را به خاطر سایت های حفاری و باستان شناسی و تمدن دیرینه آن می شناسند.  این طور که به نظر می رسد شناخت از تمدن جیرفت  کوشش و زمان بسیاری را می طلبد.  اما توجه به غنای این تمدن می تواند در کنار توجه به گردشگری منطقه همراه باشد. 
محورکاوش های باستان شناسی جیرفت در منطقه ای به نام "کنار صندل" انجام می شود که اگر به نقشه اطلس راه های ایران از انتشارات گیتا شناسی نگاه کنید نامی از آن پیدا نمی کنید.  امیدواریم با توجه به گردشگری منطقه و پتانسیل های بالقوه آن نام این مکان را در نقشه مکان ها و راه ها ببینیم. 
گردشگری از شهرکرمان تا کنار دراین نوشته سعی داریم  مسیرصندل را بررسی کنیم مسیر گردشی ما از غرب به جنوب کرمان است 
هنوز از کرمان خیلی دور نشده ایم حدود30کیلومتر که به ماهان می رسیم ازماهان در جاده بم به پیش می  رویم.  در 47 کیلومتری ماهان، همان جایی که انشعابی درسمت چپ جاده دیده می شود، 
از راین 50 کیلومتر به سمت جنوب که برویم به درب بهشت می رسیم.  مکانی که نامش برایش برازنده است . در طول مسیر، ییلاق های خوش آب و هوا با چشمه های جوشان انتظار ورود هر رهگذری را می کشند.  نام دیگر این منطقه ساردوئیه است و در آن بیش از 400 نقش کنده اشکانی و ساسانی کشف شده است. 
از ساردوئیه به سمت دلفارد ادامه مسیر می دهیم.  دلفارد در 50 کیلومتری ساردوئیه قرار گرفته و یکی از مناطق زیبای ییلاقی با چشم اندازهای کم نظیر و دارای رودخانه ها و آبشارها و ارتفاعات بسیاری است. 
دلفارد هم آب و هوای گرمسیری و هم آب و هوای سردسیری را در منطقه ای محدود با هم داراست.  جالب این است که در این منطقه کوچک گردو، زردآلو، خرما، پرتقال و لیمو در کنار هم می رویند.  آبشار دلفارد را حتما ببینید،
 از اینجا به بعد فقط 40 کیلومتر به سمت جنوب که برویم به جیرفت می رسیم.  شهری که روزگاری پهناورترین شهر باستانی اسلامی بوده است. و امروز دوست داریم از آن با عنوان هند ایران یاد کنیم. 
مارکو پولو، تاجر و سیاح ونیزی از این شهر به نام "کامادای" یاد کرده و ظاهرا در زمان عبور او این شهر به کلی ویران شده بود. اکنون خرابه های شهر قدیم جیرفت در نزدیکی شهر جدید و در کنار هلیل رود دیده می شود.  تاکنون اشیا بسیاری از آن مکان در طی حفاری ها کشف شده است.
   جیرفت امروزه یکی از بزرگ ترین منابع تولید محصولات کشاورزی به شمار می رود و در آن درختان مرکبات و نخل و مزارع صیفی جات به وفور دیده می شود. 
مسافری که به جیرفت می رسد فرصت چتد روزه ای نیاز دارد تا از همه جا دیدن کند. از آن جمله دامنه کوه های جبال بارز است که از شمال تا شرق شهر جیرفت کشیده شده و مردمی با فرهنگی دیرینه و غنی در آن اطراف زندگی می کنند. 
 اگر اهل جاده خاکی باشید و از این نظر مشکلی نداشته باشید می توانید به طرف غرب جیرفت بروید. حدود 70 کیلومتر. جایی که بوته های اسفندش معروف است.
   اسفندقه یک بنای باارزش تاریخی به نام مقبره امیرحیدر یا گورخانه دارد که از دوره صفویه باقی مانده و در باغی بسیار زیبا و محصور از درختان قرار گرفته است. آب معدنی آن به آب بادکشیدگی معروف است و برای امراض مورد استفاده قرار می گیرد.  روستای اسفندقه از آن روستاهای اصیل است که آداب و رسوم قدیمی در آن هنوز زنده است. حالا شاید دیگر وقت آن است که از کنار صندل، همان جایی که نگاه شرق شناسان به آن سمت است، دیدار کنیم. 
کنار صندل در حدود 30 کیلومتری جنوب جیرفت در نزدیکی حسین آباد قرار دارد. 
امروزه تپه شمالی و جنوبی کنار صندل از تپه های باستانی مورد توجه هستند که هیات های کاوش در آنها به حفاری مشغولند تا راز دیرینه این سرزمین را کشف کنند.  در اطراف این دو تپه، از دیگر محوطه های باستانی، می توان به قلعه کوچک و گورستان محطوط آباد نیز اشاره کرد.  برای راحتی مسافران در زمان های مسافرت، تسهیلاتی برای اسکان آن ها در این منطقه باستانی درنظر گرفته شده است.

اجتماعی

فرماندار جیرفت خواستار بهره‌مندی دستگاههای اجرایی از بسیج سازندگی بر اساس برنامه پیشنهادی دولت در خصوص توسعه و آبادانی این شهرستان شد.

محمدعلی بهروز روز یکشنبه در نشست هماهنگی "طرح هجرت ‪ "۳‬افزود: مسوولان دستگاهها باید طرحهایی را که قابل اجرا هستند به این ستاد اعلام نمایند.

وی بسیج سازندگی را طرحی موفق در توسعه مناطق دانست و گفت: اکنون برکات و آثار این طرح را می‌توان در اقصی نقاط کشور مشاهده کرد.

اثار باستانی جیرفت

 

اهمیت آثار
 

اشیاء پیدا شده مانند جام ها، ظروف مختلف، گلدانها. ساخته شده از سنگ یا گل مخصوص کوزه گری. مزین با نقش و نگارهای برجسته بسیار بدیع از حیوانات، دام، طبیعت، نخل و گیاهان که با نگین های رنگین گرانبها مانند فیروزه، مرمر، یشم ویا مروارید مزین بوده اند. بروی بسیاری از ظروف طرح معماری ساختمان 2 یا 3 طبقه به چشم می خورد.
اشکال انسان، پهلوانان و یا حیوانات مانند عقاب، قوچ، گاو، آهو، مار، شیر، عقرب.

کارشناسان از نقوش دام، طبیعت و انسان بروی ظروف و از باز مانده دانه های غلات پی برده اند که این مردم
زندگی کاملأ شهرنشینی توام با کشاورزی، دامپروری، پیشه وری و صنعت داشته اند. در هیچکدام از نقوش اثری از شکار یا جنگ و یا ابزاری که گویای چنین صحنه ها و اعمالی باشد دیده نشده.


                 


 

مُهرها
 

خانم هالی پیتمن متخصص مُهرهای منطقه بین النهرین میگوید، مُهرهای یافت شده با نقوش مختلف در منطقه متعلق به تجاری بوده که از نقاط دیگر برای خرید کالا به "جیرفت" میامدند و از این مُهر ها برای مُهر و موم کالا ها استفاده میکردند. تعداد زیاد مهرها و تنوع طرحها نشان میدهد که خریداران زیادی ازنقاط مختلف خارج از منطقه به این شهر میامده اند.

چند سالی بود که کارشناسان به اشیائی با فرم مشابه هم (با نقوش مختلف و مزین به نگینهای قیمتی) در کشورهای مصر، تاجیکستان، مغولستان، افغانستان و بین النهرین برخورد میکردند، بدون آنکه بتوانند مبدأ آنان را پیدا کنند. متخصصین این اشیاء را "کیف دستی" مینامند وتا کنون هیچ کاربرد خاصی برای این اشیاء معلوم نشده بود. اکنون پس از کاوشهای " جیرفت " متخصصین پی به مبدأ ساخت این اشیاء گرانبها برده اند. خانم پیتمن و آقای مجید زاده معتقدند که این اجسام برای وزن کردن دقیق سنگها و نگینهای گرانبها استفاده میشده اند. بدلیل تراکم مهر ها و سنگ وزن ها خانم پیتمن معتقد است که " جیرفت" " الدورادوی" خریداران سنگهای قیمتی بوده است.


      




 

زیگورات
 

قدیمیترین زیگوراتی که تا کنون در بین النهرین یافت شده مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد، در اوروک ( اورUr -) در پایه 120متر در 120 میباشد.

پایه زیگورات پیدا شده در کناره "هلیل رود" ( کنار صندال konar sandal -) در پایه 400 متر در 400 متر و مربوط به میانه هزاره چهارم پیش از میلاد میباشد.

در تحقیقاتی که در زمستان 2005 با کمک دستکاه های الکتریکی ( مقاومت کهربائی ) در تپه باستانی "کنار صندال " انجام شده، نتیجه مقاومت زمین نشان میدهد که در عمق 12 متری زیر تپه ها ، آثار ولایه هائی به مراتب قدیمیتر از لایه های فوقانی وجود دارند.



         



 

نمونه خط
 

نمونه هائی ازخط بروی گل رس در "هلیل رود " پیدا شده که به گفته کارشناسان این خط قرنها قدیمیتر از خط میخی ست. این خط یک خط سمبلیک ( symbolic) نیست، بلکه خطی یا ) linear ) است، شامل خطوط مختلف که کنار یکدیگر قرار میگیرند.

لازم به ذکر است که تا کنون خط میخی به عنوان اولین و قدیمیترین نوع خط نوشتاری بحساب میامده وزادگاه آن بین النهرین بوده است.



 

 

آراتای باستانی
 

دیر زمانیست که باستا نشنا سا ن در لوح های گلی یافت شده از بین النهرین به نام تمدنی به نام " آراتا " برخورد کرده بودند ولی تا کنون اثری از چنین تمدنی پیدا نشده بود.

در یکی از این الواح " مردوک " پادشاه سومر ( هزاره سوم پیش از میلاد ) از زبان " ای نانا " بزرگترین الهه خدای سومریان، مردم " آراتا " را که به تازه گی تحت سلطه سومریان درآمده بودند زنهار میدهد و میگوید که اگر میخواهند پس از شکست تحت سلطه سومر به زندگی خود آزادانه ادامه دهند، باید از گنجینه های گرانبهائی که در اختیار دارند به عنوان خراج به او بپردازند.

در یکی از این الواح مسیر فرستاده مردوک برای بردن پیام به نزد مردم" آراتا " چنین شرح داده شده است:

از اوروک به آنشان و از آنشان به سمت شرق باید چندین کوه را پشت سر میگذاشته.

آقای مجید زاده و هیئت همراه او اعتقاد کامل دارند که این مسیر، مسیریست که فرستاده از سومر به سمت کرانه های " هلیل رود " پیموده است.

بدین ترتیب، یافته های " جیرفت " افق دیگری از فرهنگهای شرق را گشوده. امروزه، کارشناسان و خاورشناسان همصدا بر یک باورند که در تاریخ مردم شناسی 2 دوره وجود دارد. یکی دوره پیش از کشفیات " جیرفت " و دیگری پس از کشفیات آن. پس از این کشفیات است که تاریخ تمدن جهان باید از نو نگاشته شود.
 

آری، آری زندگی زیباست،

زندگی آتشگهی همواره پابرجاست.

گر بیفروزیش، رقص شعله اش از هر کران پیداست،

ورنه، خاموش است و خاموشی گناه ماست.

زندگانی شعله می خواهد

شعله ها را هیمه باید روشنی افروز .....